Δευτέρα

Η βοή των πλησιαζόντων


Του Nικου Γ. Ξυδακη

Οι φοιτητικές ταραχές στη Βρετανία, επί αρκετές εβδομάδες, αποτελούν συνέχεια σε ανάλογη αναταραχή που διατρέχει τους νεανικούς πληθυσμούς στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία. Σε όλη την Ευρώπη, στο πλούσιο κέντρο και την φτωχή περιφέρεια, η νεολαία πρώτη αντιδρά στην περιστολή του κράτους πρόνοιας, όπως αυτή εκφράζεται στην παιδεία, στον πολιτισμό, στον κοινωνικό μισθό.

Οι Βρετανοί φοιτητές δεν αντιδρούν μόνο στην αύξηση των διδάκτρων και οι ηπειρωτικοί Ευρωπαίοι δεν αντιδρούν μόνο σε μεταρρυθμίσεις που αποσκοπούν στην κυνική σύνδεση της παιδείας με την παραγωγή. Αντιδρούν διότι καλούνται να χρηματοδοτήσουν αδρά τις σπουδές τους και να διαθέσουν τη νιότη και τη ζωτικότητά τους, χωρίς να λαμβάνουν καν μια καριέρα· απεναντίας, οδηγούνται σε ένα επισφαλές περιβάλλον, εργασιακά και κοινωνικά, εκ των προτέρων φτωχό και αυστηρά προδιαγεγραμμένο. Οι νέοι των αναταραχών είναι οι, κατά τεκμήριο, πιο μορφωμένοι και υποσχόμενοι, οι γόνοι των μεσοστρωμάτων που θα ανατροφοδοτούσαν την κυκλοφορία των ελίτ με νέα ζωτικότητα και νέες ευαισθησίες, που θα έδιναν νέο περιεχόμενο στις δημοκρατίες της ύστερης νεωτερικότητας. Η αντίδρασή τους είναι η εναντίωσή τους σε έναν μείζονα αποκλεισμό που τους απειλεί: αποκλεισμό από την κοινωνική κινητικότητα, αποκλεισμό από το μέλλον, συμπίεση σ’ ένα δυσφορικό παρόν. Αυτό που βλέπουμε στην ταραγμένη Ευρώπη σήμερα είναι πνευματική κόπωση, ανίκανες ηγεσίες, κοινωνική στασιμότητα, συρρίκνωση του δημόσιου χώρου, εξουθένωση του συλλογικού βίου, σχετικοποίηση των ηθικών αξιών, αποθέωση του ατομικιστή θηρευτή. Υπό μία έννοια, η ποικίλη Ευρώπη είναι σαν να βιώνει ένα μακρύ επώδυνο μεταίχμιο, σαν να μεταβαίνει από τα καταγωγικά πεδία της ελληνικής δημοκρατίας και της ρωμαιοχριστιανικής οικουμενικότητας προς μια δυσοίωνη μετανεωτερική ρευστότητα. Σαν να περιμένει την επέλαση των βαρβάρων. Αυτή η βοή των πλησιαζόντων ταράζει τους νέους της Γηραιάς Αλβιώνος, της γηραιάς Ευρώπης.

Ποιοι μας τιμούν και που...